وایت پیپر چیست؟

وایت پیپر در حوزه ارزهای دیجیتال سندی (معمولاً یک فایل PDF) است که توضیحی جامع از یک پروژه غیرمتمرکز (ارز دیجیتال یا شبکه مبتنی بر بلاک چین) در آن ارائه شده است. در حقیقت وایت پیپر یک معرفی‌نامه از پروژه است که به خواننده توضیح می‌دهد یک پروژه قرار است چه مشکلی را حل کند. وایت پیپر در هر حوزه‌ای می‌تواند وجود داشته باشد و محدود به دنیای ارزهای دیجیتال نیست.

زمانی که با یک ارز دیجیتال جدید روبه‌رو هستیم (علی‌الخصوص اگر این پروژه در مرحله عرضه اولیه سکه یا همان ICO قرار داشته باشد)، اولین گامی که برای تحلیل آن باید برداریم، مطالعه وایت پیپر است.

هدف از نگارش این سند در فضای ارزهای دیجیتال، ارائه نقشه‌ای دقیق از آینده این ارزها و برنامه‌های آنهاست. توضیح جامعی از خود محصول و فناوری‌ای که پشت آن قرار دارد، مشکلی که این محصول قرار است آن را حل کند، جزئیاتی در خصوص توکن دیجیتال آن و اطلاعاتی در مورد تیم توسعه‌دهنده و نقشه راه آن‌ها برای این پروژه، از جمله مواردی هستند که در وایت پیپر باید به آنها اشاره شود.

معروف‌ترین وایت پیپر موجود در دنیای ارزهای دیجیتال، گزارش معرفی بیت کوین است. این وایت پیپر با عنوان «بیت کوین: یک سیستم پرداخت نقدی الکترونیک و همتابه‌همتا»، در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، خالق ناشناس بیت کوین منتشر شده و تولد اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز جهان را رقم زده است.

مطالعه وایت پیپر پروژه‌ها (پیش از سرمایه‌گذاری روی آنها) به سه دلیل اهمیت دارد. اولین دلیل این است که به شما این امکان را می‌دهد تا خود پروژه را درک کنید و با آن آشنا شوید. دلیل دوم این است که با مطالعه وایت پیپر می‌توانید مشکلی را که این پروژه در صدد رفع آن است کشف کنید و بررسی کنید که آیا این پروژه خواهد توانست چنین مشکلی را حل کند یا خیر. در نهایت اینکه مطالعه وایت پیپر، توانایی سنجش اعتبار توکن پروژه را در اختیار شما قرار می‌دهد و شما خواهید توانست با دید بازتری در خصوص سرمایه‌گذاری (یا سرمایه‌گذاری نکردن) بر روی آن تصمیم‌گیری کنید.

شرح بیشتر وایت‌پیپر

هدف از وایت‌پیپر تبلیغ یک محصول، سرویس، فناوری، یا روش‌شناسی خاص و همچنین تاثیرگذاری بر تصمیم‌های حال و آینده مشتریان است.

بسیاری از وایت‌پیپرها برای اهداف بازاریابی کسب‌وکار به کسب‌وکار (B2B یا business to business) طراحی شده‌اند، مثل بازاریابی بین تولیدکننده و عمده‌فروش، یا بین عمده‌فروش و خرده‌فروش.

وایت‌پیپر برای آگاهی‌بخشی و ترغیب شرکتی دیگر استفاده می‌شود تا پیشنهادی خاص (مانند یک محصول یا فناوری) معرفی شده و نشان داده شود که در حل‌کردن یک مشکل کاری خاص یا رفع چالشی مشخص برتر از نمونه‌های مشابه است.

در بازاریابی کسب‌وکار به کسب‌وکار، وایت‌پیپرها به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• پس‌زمینه‌سازها: که ویژگی‌های فنی یک پیشنهاد خاص را توضیح می‌دهند.
• فهرست‌های شماره‌گذاری‌شده: که نکاتی را در خصوص یک پیشنهاد برجسته می‌کنند.
• وایت‌پیپرهای یک مشکل یا راهکار: که راهکاری را برای یک کسب‌وکار معمول یا چالش فنی معرفی می‌کنند.

وایت‌پیپرها با سایر مواد بازاریابی، از جمله بروشور، فرق دارند. بروشورها و سایر مواد ممکن است براق و پر از تبلیغات آشکار باشند، درحالیکه هدف از یک وایت‌پیپر ارائه شواهد قانع‌کننده و واقعی در جهت برتر نشان‌دادن یک روش برای رویارویی و یا حل‌کردن یک مسئله یا چالش است. به‌طور کلی، وایت‌پیپرها حداقل 2500 کلمه طول دارند و به سبک آکادمیک‌تری نوشته می‌شوند.

وایت‌پیپرها برای اهداف دولتی و به‌عنوان روشی برای ارائه سیاست‌ها و قوانین دولتی و سنجش واکنش عمومی نیز استفاده می‌شوند.

نکات کلیدی:

• هدف از وایت‌پیپر تبلیغ یک محصول، سرویس، فناوری، یا روش‌شناسی خاص و همچنین تاثیرگذاری بر تصمیم‌های حال و آینده مشتریان است.
• بروشورها و سایر مواد ممکن است براق و پر از تبلیغات آشکار باشند، درحالیکه هدف از یک وایت‌پیپر ارائه شواهد قانع‌کننده و واقعی در جهت برتر نشان‌دادن یک روش برای رویارویی و یا حل‌کردن یک مسئله یا چالش است.
• به‌طور کلی، وایت‌پیپرها حداقل 2500 کلمه طول دارند و به سبک آکادمیک‌تری نوشته می‌شوند.

وایت پیپر ارزهای دیجیتال

در دنیای ارزهای دیجیتال، وایت پیپر به سندی گفته می‌شود که توسط یک استارتآپ با هدف ارائه اطلاعات و تشویق سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در آن پروژه تهیه شده است.

وایت پیپرها همزمان با عرضه اولین کوین (ICO) و سایر فرم‌های عرضه یک ارز مانند IEO منتشر می‌شود.

اهمیت یک وایت پیپر

وایت پیپرها یکی از تأثیرگذارترین شکل بازاریابی محتوا بوده که خیلی پیش‌تر از مطالعات موردی، بروشورها، راهنمای استفاده از محصولات، ویدئوهای آموزشی و … به وجود آمده‌اند. طبق آخرین نظرسنجی‌های انجام شده به واسطه وبلاگ بازاریابی Savvy B2B اپلیکیشن آزمایشی وایت پیپر، بیشترین استفاده را میان کاربران داشته است. همچنین نظرات سرمایه‌گذاران مختلف مورد سنجش قرار گرفت و چنین استنباط شد که :

• ۷۷ درصد آن‌ها در ۶ ماه گذشته حداقل یک وایت پیپر را مطالعه کرده‌اند؛ این در حالی است که در نظرسنجی سال ۲۰۰۸ میلادی، این عدد ۶۸ درصد بوده است.
• ۸۴ درصد از این افراد به هنگام تصمیم‌گیری برای خرید فناوری، تأثیرگذاری وایت پیپر را در حد متوسط تا زیاد در نظر گرفتند.
• در سال ۲۰۱۳ میلادی نیز تحقیقاتی انجام شده که بر اساس آن ۴۹ درصد از پاسخ‌دهندگان اعلام کردند که برای خریدهای فنی، وایت پیپرها را بیش از هر چیز دیگری مورد مطالعه قرار می‌دهند.

اگر این آمار و ارقام هنوز شما را نسبت به اهمیت یک وایت پیپر آشنا نکرده است، باید بگوییم که یکی از مورد پسندترین نوع محتوا محسوب می‌شوند. وایت پیپرها آنقدر کامل هستند که تنها در موارد موردی نیاز به راهنمایی‌های فنی خواهد بود. حتی پس از فروش یک محصول نیز تحقیقاتی انجام شد که از هر ۱۰ پاسخ‌دهنده، ۸ نفر آن به اهمیت این محتوا اشاره کردند. وایت پیپرها نه تنها ما را با بیت‌کوین و فناوری بلاک‌چین آشنا کردند، بلکه زمینه را برای ارزهای دیجیتال، رمزارزهای پایه و به عبارتی کل صنعت ICO هموار کردند. تنها همین نوع از وایت پیپرهای تبلیغاتی توانستند دوره جدیدی را تعریف نموده و افراد را به سمت یک صنعت چند میلیارد ریالی سوق دهند. به همین دلیل است که همواره بر این اصل معتقدیم که یک وایت پیپر خوب می‌تواند انقلابی در کل صنعت ایجاد کند.

بخش‌های مختلف یک وایت ‌پیپر

ساختار اصلی یک وایت پیپر استاندارد و کامل از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که عبارتند از:

• عنوان و چکیده (ABSTRACT)

هر مطلب یا نوشته‌ای علاوه بر این که به یک عنوان نیازمند است، به یک چکیده هم نیاز دارد تا یک نمای کلی نسبت به پروژه را در اختیار شما قرار دهد. به عبارتی قسمت‌های کلی پروژه را به صورت خلاصه در اختیارتان بگذارد. وظیفه اصلی چکیده آن است که با ارائه نقاط جذاب یک پروژه، شما را به خواندن ادامه آن مطلب و فراگرفتن جزئیات بیشتر ترغیب کند. به بیان دیگر، حس کنجکاوی را در ذهن خواننده به وجود آورد.

• مقدمه (INTRODUCTION)

در این بخش به طور معمول اطلاعات کلی و مطالب پایه‌ای مطرح می‌شود. ماهیت این اطلاعات پایه، اغلب در مورد بلاک‌چین، ارزهای دیجیتال و مزایای آن است. همچنین به معرفی بازاری پرداخته می‌شود که پروژه مذکور قصد ورود به آن را دارد.

• تعریف مشکل و راه‌حل (PROBLEM STATEMENT & SOLUTION)

به طور قطع هر پروژه برای اجرا با مشکلاتی رو به رو خواهد بود. در این بخش مشکلات و راهکارها، ارائه شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین چالش‌های موجود در صنعت ارزهای دیجیتال با دقت بیشتری بررسی می‌شود. این چالش‌ها می‌توانند از نوع فنی یا مرتبط با نوع مدیریت کسب‌وکار باشند. در قسمت تعریف مشکل جزئیات بیشتری در مورد بازار هدف ارائه می‌شود و در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرد. سپس راه‌حل‌هایی که تا به حال پیش‌بینی شده و برای رفع مشکل مناسب به نظر برسند، در این قسمت قرار می‌گیرند. همچنین تیم توسعه‌ دهنده دلایل خود را مبنی‌بر کافی نبودن راه‌حل‌های موجود بیان می‌کند.

• توضیح محصول (DESCRIPTION)

در این بخش توسعه دهندگان محصول خود را به همراه خدمات ارائه شده، معرفی می‌کنند. هر یک از افراد می‌توانند با مراجعه به این بخش، نسبت به کارایی‌های محصول و عملکرد آن، اطلاعات لازم را به دست آورده و بدانند به چه طریقی قرار است به حل مشکل مطرح شده بپردازد.

• جزئیات فنی (TECHNICAL DETAILS)

جزئیات فنی مربوط به بلاک‌چین پروژه در این قسمت گنجانده می‌شود. به عبارتی در این بخش از سند با مواردی از جمله مشخصات فنی، چگونگی توسعه محصول، روش‌های عرضه کوین یا توکن دیجیتال و … مواجه خواهید شد.

• اقتصاد توکن (TOKEN)

تمامی اطلاعات مربوط به کوین یا توکن دیجیتال در این قسمت قرار می‌گیرد. با مطالعه این بخش از وایت پیپر، پی خواهید برد که کوین‌ها یا توکن‌های دیجیتال، چه عملکردی خواهند داشت و چه ساز و کاری برای عرضه این ارزهای دیجیتال در نظر گرفته شده است. در واقع این بخش از پروژه بیان می‌کند که کاربران چه نفعی از پروژه می‌برند و اگر این پروژه در مقیاس‌های بزرگ‌تری اجرا شود، جامعه ارزهای دیجیتال چه سودی از آن می‌برند.

• جزئیات مربوط به عرضه عمومی (PUBLIC SUPPLY)

هر وایت پیپری که برای یک توکن خاص نوشته شده باشد، به طور قطع اطلاعات مربوط به عرضه عمومی‌اش نیز، در آن ذکر شده است. اطلاعاتی در رابطه با زمان راه‌اندازی قسمت‌های مختلف محصول، طرح‌های تشویقی، خصوصیات افرادی که واجد شرایط یا فاقد آن برای سرمایه‌گذاری هستند، روش‌های استفاده از سرمایه جذب شده نقشه راه (Road Map) پروژه، همگی در این بخش قرار گرفته و می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید. نقشه راه یک نمودار زمانی است و بیش‌تر از آن که شامل متن باشد، بصری است. این نقشه شامل رویدادهای مهم کسب و کار و ضرب‌الاجل‌های مربوطه است. همچنین می‌بایست حداقل یک برنامه کاری به صورت کامل و دقیق برای ۱۲ الی ۱۸ ماه آینده داشته باشد. وجود نقشه راه در هر وایت پیپر ضروری است، آن هم به دو دلیل:

• ایده خوبی به سرمایه‌گذاران داده و چگونگی پیشرفت پروژه را مشخص می‌کند. همین امر موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران انتظارات واقع بینانه‌ای داشته باشند.
• امکان نظارت بر پیشرفت پروژه را به صورت مداوم فراهم می‌کند. این امر موجب می‌شود تا توسعه دهندگان پروژه امکان پاسخگویی را داشته باشند.

• معرفی تیم توسعه دهنده (DEVELOPER TEAM)

هر پروژه‌ای ممکن است با موفقیت یا شکست رو به رو شود که این امر ارتباط تنگاتنگی با توسعه دهنده خواهد داشت. به همین دلیل این بخش یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک وایت پیپر محسوب می‌شود. در این بخش اطلاعاتی درباره سوابق بنیان‌گذاران و توسعه دهندگان پروژه قرار داده می‌شود. از آنجایی که یک تیم قوی و با تجربه، سهم عظیمی در موفقیت پروژه داشته و یکی از ارکان اصلی آن به شمار می‌رود، اهمیت وجود این بخش در وایت پیپر بیشتر مشخص می‌شود. در این بخش شما می‌توانید از سمت و نقش هر یک از اعضای حاضر در پروژه، به طور کامل و شفاف اطلاع پیدا کنید.

• جمع‌بندی (CONCLUSION)

آخرین بخش از هر نوشته استانداردی، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری است که در آن خلاصه‌ای از نکات اصلی پروژه گنجانده می‌شود. در شرایطی که عرضه عمومی یک توکن نزدیک باشد، در این بخش به آن اشاره خواهد شد تا افرادی که به آن علاقه‌مند هستند، فرصت مشارکت را از دست ندهند.

به وایت پیپر اتکا نکنید

اگرچه پیش از سرمایه‌گذاری در یک پروژه مطالعه وایت پیپر لازم است، نباید تنها به این سند اتکا شود. همان طور که بالاتر ذکر شد، یک وایت پیپر از طرف تیم توسعه‌دهنده منتشر می‌شود و به همین دلیل نمی‌توان دید کاملی از مشکلات و چالش‌های احتمالی پروژه به دست آورد.

به‌جز وایت پیپر معیارهای بسیار زیاد دیگری وجود دارد که نشان می‌دهند آینده یک پروژه تا چه‌اندازه مثبت است.