پنکیک سواپ چیست؟

تاریخچه‌ای کوتاه از صرافی‌های غیرمتمرکز

از زمانی که اولین صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized exchange) جای خود را در اکوسیستم بلاک چین و ارزهای دیجیتال باز کردند، می‌توان یک ویژگی مشترک را در همه آنها دنبال کرد: همه آنها ساده و بامزه هستند یا حداقل سعی می‌کنند که این‌طور به نظر برسند. نمودار‌های شمعی، دفترسفارشات، جفت‌های معاملاتی و سایر جزئیات پیچیده‌ای که در صرافی‌های متمرکز می‌بینید، جای خود را به یک رابط کاربری بسیار ساده داده‌اند.

این سادگی، نه تنها در رابط کاربری و مکانیسم عملکرد، بلکه حتی در نام‌گذاری این پلتفرم‌ها هم تأثیر واضحی داشته است؛ به‌گونه‌ای که اغلب این پلتفرم‌ها، از عناصری همچون میم‌های اینترنتی یا اسامی غذاها و خوراکی‌ها برای نام‌گذاری استفاده کرده‌اند: ساده و زیبا مثل یک اسب تک‌شاخ (یونی سواپ)، ساده و خوشمزه مثل یک برش سوشی (سوشی سواپ)، یا ساده و دلچسب مثل یک کیک تابه‌ای (پنکیک سواپ).

اصلی‌ترین تفاوت صرافی‌های غیرمتمرکز با انواع متمرکز نحوه کنترل دارایی‌های کاربران است. کاربران صرافی‌های متمرکز (مثل بایننس و کوین بیس)، برای انجام معاملات، ابتدا باید ارزهای دیجیتال خود را به کیف پول‌های تحت ‌مدیریت این صرافی‌ها واریز کنند؛ سپس سفارشات خریدوفروش خود را در دفتر سفارشات آنلاین صرافی ثبت می‌کنند و در نهایت موتور تطبیق‌دهنده سفارشات صرافی، خریداران و فروشندگان را به هم وصل کرده و مبادلات میان آنها را انجام خواهد داد.

معاملات صرافی‌های متمرکز به‌صورت درون‌زنجیره‌ای انجام نمی‌شود (یعنی در بلاک چین ثبت نمی‌شود)، بلکه در پایگاه داده متمرکز این صرافی ثبت شده و تنها در هنگام برداشت دارایی‌ها از صرافی، روی شبکه بلاک چین ثبت می‌شوند. این موضوع سرعت معاملات را در صرافی‌های متمرکز به نحو چشمگیری افزایش خواهد داد.

اگرچه این مکانیسم ساده، معاملات سریع و نقدینگی قابل‌قبولی را فراهم می‌کند، اما ایرادات مهمی هم دارد؛ از جمله اینکه کنترل دارایی‌های کاربران به‌صورت امانی در اختیار صرافی‌ها بوده و مدیریت این صرافی‌ها نیز کاملاً متمرکز و آسیب‌پذیر است.

صرافی‌های غیرمتمرکز با هدف رفع ایرادات صرافی‌های متمرکز ایجاد شدند. این پروتکل‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند متن‌باز، تبدیلات ارزهای دیجیتال را به‌صورت درون‌زنجیره‌ای انجام می‌دهند. بنابراین امکان دستکاری در بازار‌ این صرافی‌های به حداقل خواهد رسید. همچنین برای استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز، نیازی به انتقال دارایی به کیف پول‌های امانی نیست؛ بلکه هر کاربر می‌تواند کیف پول خود را مستقیماً به قرارداد هوشمند متصل کرده و با آن تعامل داشته باشد؛ درحالی که کنترل دارایی‌ها در اختیار کاربر خواهد بود.

اولین پروتکل‌های صرافی غیرمتمرکز بر روی بلاک چین اتریوم ایجاد شدند. یونی سواپ (Uniswap)، سوشی سواپ (Sushiswap) و بَلِنسر (Balancer) از جمله مشهورترین این پروتکل‌ها هستند. این پلتفرم‌ها رفته‌رفته سهم قابل‌توجهی از معاملات ارزهای دیجیتال را در اختیار گرفته و در کنار سایر پروژه‌های دیفای، ترافیک عظیمی را بر روی شبکه اتریوم ایجاد کرده‌اند.

اما در سال‌های اخیر، به‌دلیل مقیاس‌پذیری پایین بلاک چین اتریوم، کارمزد معاملات بر روی این پلتفرم‌ها به‌شکل سرسام‌آوری افزایش یافته و در برخی موارد به چند صد دلار هم رسید؛ این موضوع باعث شد که استفاده از این پلتفرم‌ها برای بسیاری از کاربران، صرفه اقتصادی نداشته باشد. در این شرایط، پروژه‌های مشابهی مانند پنکیک سواپ بر روی بلاک چین‌های مقیاس‌پذیرتر ایجاد شدند که با کاهش کارمزد‌ها و افزایش سرعت معاملات، سعی در بهبود عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز دارند.

بازارساز خودکار چیست؟

بازارساز خودکار یا AMM (Automated Market Maker) نوعی پروتکل خودکار برای قیمت‌گذاری دارایی‌هاست. در این پروتکل، به‌جای استفاده از دفتر سفارشات، یک الگوریتم ریاضی مبتنی بر عرضه و تقاضا، قیمت دارایی‌های موجود در استخر‌ها را تعیین می‌کند.

هریک از استخر‌های نقدینگی پنکیک سواپ، شامل یک جفت‌ارز (یعنی دو توکن مختلف) هستند که بازارساز خودکار، بر اساس نسبت وزنی این دو دارایی در استخر، ارزش آنها را نسبت به یکدیگر تعیین می‌کند.

 

توکن کیک (CAKE) چیست و چه نقشی در پلتفرم پنکیک سواپ دارد؟

وقتی وارد پنکیک سواپ می‌شوید، بیش از هرچیز، احساس وارد شدن به یک شهربازی غیرمتمرکز را دارید. امکانات و بخش‌های مختلف پنکیک سواپ مانند تبادل ارزها، تأمین نقدینگی، کشت سود، استخر‌های Syrup، و لاتاری درست مانند وسایل یک شهربازی کنار هم چیده شده‌اند و هریک از آنها کاربر را وسوسه می‌کند که از بقیه قسمت‌ها هم استفاده کند و در آخر شانس خود را در لاتاری امتحان کند. توکن کیک (CAKE)، بلیط ورود به این شهربازی است که امکان استفاده از بخش‌های مختلف اکوسیستم پنکیک سواپ را فراهم می‌کند.

اما اگر یک تعریف علمی‌تر و اصولی‌تر از توکن کیک بخواهید، می‌توانیم آن را این‌گونه تعریف کنیم:

کیک، توکن اصلی پلتفرم پنکیک سواپ است که هدف اولیه آن، ایجاد انگیزه مالی برای تأمین‌کنندگان نقدینگی در این صرافی است؛ علاوه بر این، توکن کیک، امکان استفاده از سایر قابلیت‌های پنکیک سواپ را نیز فراهم می‌کند. این توکن بر بستر شبکه بایننس اسمارت چین (BSC) و تحت استاندارد BEP20 ایجاد شده است.

توکن کیک را به چند روش می‌توان به ‌دست آورد:

• کشت سود (yeald farming) در فارم‌های پنکیک سواپ
• سهام‌گذاری در استخر‌های Syrup پنکیک سواپ
• برنده شدن در لاتاری پنکیک سواپ
• خرید از صرافی‌ها

صرافی Pancakeswap چه امکاناتی دارد؟

این پلتفرم به چندین طریق به کاربران خدمت ارائه می‌دهد که برخی از آن‌ها در ادامه لیست شده‌اند:

مبادله (Swap)

در این بخش کاربران می‌توانند توکن‌های BEP-20 را با یکدیگر مبادله نمایند. علاوه بر کارمزد شبکه، پنکیک سواپ ۰.۲۵ درصد از هر مبادله کسر می‌نماید که ۰.۱۷ درصد آن پاداش تامین‌کنندگان نقدیگی است. ۰.۰۳ درصد به خزانه پنکیک واریز می‌شود و ۰.۰۵ درصد باقی مانده صرف خرید توکن کیک از بازار و سوزاندن آن می‌شود.

تامین نقدینگی (Liquidity)

در این بخش می‌توانید با تامین نقدینگی برای یک جفت ارز، از پاداش هر مبادله به ازای سهم‌تان از کل نقدینگی استخر بهره‌مند شوید. پس از تامین نقدینگی در هر استخر، به شما توکن نقدینگی (LP Token) داده می‌شود که نمایانگر سهم شما از نقدینگی استخر است. برای برداشت نقدینگی، باید توکن نقدینگی را تحویل دهید و اصل توکن‌ها به همراه سهم کارمزد خود را دریافت نمایید. توجه داشته باشید که ریسک ضرر ناپایدار در تامین نقدینگی وجود دارد.

مزارع کشت سود (Farms)

در این بخش کاربران می‌توانند با کشت توکن‌های نقدینگی (Yield Farming) خود، از پاداش مضاعف بهره ببرند. توجه داشته باشید که برای تمامی استخرهای نقدینگی این امکان فراهم نیست. همچنین برخی از این گزینه‌ها تنها برای مدت محدودی فعال هستند.

استخرهای سایروپ (Syrup Pools)

در این قسمت بر خلاف بخش قبلی، کاربر تنها با استیک کردن یک توکن، کسب سود می‌نماید. اکثر پاداش‌ها به شکل توکن کیک پرداخت می‌شوند با این حال گزینه‌های دیگر نیز موجود است. دو استخر پرطرفدار کسب کیک دستی (Manual CAKE) و خودکار (Auto CAKE) نیز در این بخش قرار دارند. در حالت خودکار، شما با سپرده‌گذاری توکن کیک، توکن‌های بیشتری به دست می‌آورید. این عمل بی‌نیاز از برداشت و استیک مجدد، به شکل خودکار انجام می‌شود بنابراین می‌توانید از مزایای سود مرکب (APY) بهره‌مند شوید. در ازای این ویژگی، درصدی از سود به عنوان سهم پلتفرم کسر می‌شود. در استخر کیک دستی، پس از استیک کیک، به شما توکن سایروپ (SYRUP) داده می‌شود که تقریبا نقشی مشابه توکن نقدینگی دارد و نشان مالکیت شما بر میزان کیک واریزی است. برای برداشت اصل و یا سود خود، باید هر بار به شکل دستی، گزینه برداشت و واریز را فشار دهید. اگر به هر دلیلی، دسترسی به توکن سایروپ خود را از دست دهید، دیگر قادر نخواهید بود تا کیک‌های استیک شده در این استخر را دریافت نمایید.

اطلاعات (INFO)

در این بخش می‌توانید از حجم معاملات صرافی و میزان موجودی توکن‌ها و استخرهای نقدینگی و آخرین تراکنش‌ها اطلاعات کسب کنید. این اطلاعات می‌تواند به شما در پیدا کردن پرسودترین جفت ارزها برای تامین نقدینگی کمک کند.

کارمزد صرافی پنکیک

همانطور که در بخش‌های پیشین اشاره کردیم، علاوه بر هزینه‌های شبکه، ۰.۲۵ درصد از هر مبادله به عنوان کارمزد تراکنش کسر می‌شود. همچنین در استخرهای کیک خودکار، اگر پیش از ۷۲ ساعت از استیک، اقدام به برداشت نقدینگی کنید، ۰.۱ درصد به عنوان جریمه باید بپردازید. همچنین در این استخر (Auto CAKE)، دو درصد از سود شما به عنوان کارمزد کسر می‌شود.

پنکیک‌سواپ از چه شبکه‌هایی پشتیبانی می‌کند؟

در این صرافی تنها می‌توانید توکن‌های BEP-20 را مبادله کنید، بنابراین پیش از استفاده اطمینان حاصل کنید که ارز دیجیتال شما در شبکه بایننس اسمارت چین موجود است. امکان تبدیل توکن‌های ERC-20 (شبکه اتریوم) به BEP-20 از طریق رابط سایت بایننس وجود دارد.

کدام رمزارزها در پنکیک‌سواپ قابل معامله هستند؟

۲۸ توکن در استخرهای نقدینگی این سایت وجود دارند که ۲۴ عدد از آن‌ها نقدینگی بیش از ۱ میلیون دلار دارند بنابراین می‌توانید با خیالی آسوده از تاثیر قیمت (Price Impact) در این سایت به مبادله بپردازید. همچنین در صورت وجود نداشتن استخر مستقیم بین دو ارز، امکان مسیریابی بین استخرهای مختلف و برآوردن خواسته کاربر وجود دارد. بدیهی است که در این شکل، کارمزد پرداختی کاربر بیشتر خواهد شد.

جمع‌بندی

صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ نامی آشنا برای کاربران شبکه هوشمند بایننس است. این صرافی موفق شده استتا با جلب اعتماد کاربران، بدل به برترین دکس این شبکه شود. کارمزد اندک در کنار تنوع توکن‌ها، طرح‌های کسب درآمد پرسود و دیگر امکانات این پلتفرم، آن را به انتخابی جذاب برای کاربران بدل ساخته است.

پیش‌نیاز تعامل با قراردادهای هوشمند و به‌تبع آن پلتفرم‌های دیفای، آشنایی با خطرات و ریسک‌های احتمالی آن‌ها است. هر تراکنش و اقدام شما در این پلتفرم‌ها به منزله تعاملی با توابع نوشته‌شده در قراردادهای هوشمند این پلتفرم‌هاست. از این‌رو در صورتی که کدهای قرارداد هوشمند باگ کشف‌نشده‌ای داشته باشند، این امکان وجود دارد که هکرها یا حتی توسعه‌دهندگان همین پلتفرم‌ها سرمایه شما را به سرقت ببرند.

در کنار این خطر همیشگی برای قراردادهای هوشمند، باید به ریسک قابلیت‌هایی مثل فارمینگ و کشت سود این پلتفرم‌ها هم توجه کرد. این قابلیت‌ها به‌دلیل سهام‌گذاری مجدد توکن‌های دریافتی از استیکینگ، ماهیتی شبیه به معاملات مارجین دارند؛ به این معنی که به نوسانات قیمت حساس هستند و امکان از دست رفتن سرمایه کاربران در آن‌ها وجود دارد.

یکی از خطرات دیگر در این حوزه، حملات DNS به این پلتفرم‌هاست که اخیراً پنکیک سواپ نیز قربانی یکی از این حملات واقع شده بود. این حملات می‌توانند به لو رفتن کلمات بازیابی و اطلاعات حساس کیف پول‌های کاربران منجر شوند.

در آخر لازم است به این نکته اشاره کنیم که دنیای دیفای تا پیش از این، غالباً میزبان حرفه‌ای‌های حوزه ارزهای دیجیتال بود؛ اما این روزها، در پی رقابت شدید پلتفرم‌های غیرمتمرکز و گسترش اکوسیستم سریع و کم‌هزینه بایننس اسمارت چین، گویی درهای دنیای دیفای به روی عامه کاربران گشوده شده است. بنابراین لازم است همواره با چشمان باز (تأکید می‌کنیم با چشمان کاملاً باز) در دنیای دیفای حرکت کنید.