استیبل کوین چیست؟

استیبل کوین‌ها (Stablecoins)، ارزهای دیجیتال باثبات یا ارزهای دیجیتال با قیمت ثابت، یکی از نوآوری‌های جالب دنیای ارزهای دیجیتال هستند. می‌دانید که ویژگی بارز این ارزها، ثبات قیمت آنهاست. قیمت این ارزها در شرایط مختلف ثابت است و مانند سایر انواع ارزهای دیجیتال دچار نوسان نمی‌شود.

برخی از استیبل کوین‌های شناخته‌شده مانند تتر برای حفظ ثبات قیمت خود، از یک ارز فیات (پول رایج) مانند دلار آمریکا به‌عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. همین باعث شده که بسیاری گمان کنند همه استیبل کوین‌ها با پشتوانه ارزهای فیات تولید می‌شوند؛ در صورتی که ما اکنون استیبل کوین طلا هم داریم؛ ارز دیجیتالی که قیمت آن همیشه با قیمت جهانی طلا برابر است.

تاریخچه ساخت استیبل کوین

هریک از استیبل کوین‌ها تاریخچه خاص خود را دارند، اما باید بدانید که عمر این ارزها بسیار کوتاه است و تنها به قرن جدید محدود می‌شود. تتر، بزرگ‌ترین استیبل کوین کنونی، در سال ۲۰۱۴ با نام ریل کوین راه‌اندازی و بعدها با نام تتر به یک رمز ارز مشهور شد که در حال حاضر چهارمین رمز ارز باارزش جهان محسوب می‌شود. سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ را نیز می‌توان زمان اصلی ایجاد این کوین‌ها دانست. بسیاری از کوین‌های امروزی در این سال‌ها به عرصه مبادلات ارزی وارد شده‌اند. شاید بیراه نباشد اگر ادعا کنیم که هنوز بزرگ‌ترین و بهترین استیبل کوین جهان معرفی نشده است.

استیبل کوین با پشتوانه کریپتو

مشکل متمرکز بودن استیبل کوین‌های با پشتوانه‌ فیات، ایده‌ی ساخت نوع جدیدی از آن‌ها را با عنوان «استیبل کوین با پشتوانه‌ کریپتو» (Crypto-Collateralized Stablecoin) به وجود آورد. عملکرد این استیبل کوین مشابه نوع قبلی است با این تفاوت که پشتوانه‌ی آن به جای دارایی واقعی و ارز فیات،‌ یک کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال دیگر است. به این ترتیب تمام سیستم می‌تواند روی یک بلاک چین قرارگرفته و به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت کند.

اگر یک استیبل کوین با پشتوانه‌ کریپتو با نسبت ۱:۱ با یک ارز دیجیتال مرتبط (یا Pegged) شود، دقیقاً به اندازه‌ی پشتوانه‌ی خود، نوسان خواهد داشت. پس برای جلوگیری از این اتفاق، این ارتباط به نسبت بیشتری مثل ۲:۱ یا ۳:۱ صورت می‌گیرد تا اگر پشتوانه‌ی کریپتویی دچار نوسان قیمت شدید شد، قیمت استیبل کوین مربوط به آن بتواند ثابت بماند. به همین علت به این نوع استیبل کوین، «Over Collateralized» هم گفته می‌شود. هرچه نوسانات ارز پشتوانه بیشتر باشد، باید از نسبت بزرگ‌تری برای ارتباط آن با استیبل استفاده شود تا ارزش استیبل کوین بهتر حفظ شود.

این سیستم به علت غیر‌متمرکز بودن، دارای شفافیت لازم برای بررسی و رصد تراکنش‌ها و همچنین میزان موجودی پشتوانه است و هر کاربر به‌راحتی می‌تواند موارد گفته‌شده را بررسی کند. از طرف مقابل پیاده‌سازی این نوع استیبل کوین پیچیده‌تر بوده و کار با آن‌ها همچنان در زمان‌ نوسانات شدید قیمت با ریسک همراه است و می‌توان منجر به از دست رفتن وثیقه‌ها (یا در اصطلاح لیکوئيد شدن) در پلتفرم‌های وام‌دهی شود. «DAI» اولین استیبل کوین با پشتوانه‌ی کریپتو است که توسط پلتفرم وام‌دهی «MakerDAO» ایجاد شد. «sUSD» و «RSV» استیبل کوین‌های دیگری هستند که به ترتیب به شبکه‌های «Synthetix» و «Reserve Tokens» تعلق دارند.

استیبل کوین بدون پشتوانه یا الگوریتمی

«استیبل کوین بدون پشتوانه» (Non-Collateralized Stablecoin) آخرین نوع استیبل کوین است که در سیستم آن چیزی به نام پشتوانه وجود ندارد. پس چطور کار می‌کند؟ این نوع استیبل کوین براساس مفهوم «عرضه و تقاضا» یعنی همان کاری که بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف مدت‌هاست برای تنظیم ارزش پول ملی خود انجام می‌دهند، کار می‌کند. بانک‌های مرکزی در صورت کاهش ارزش پول، میزان عرضه و نقدینگی را کاهش می‌دهند و در زمان‌هایی که ارزش پول افزایش یابد، با افزایش عرضه باعث برگشت قیمت به محدوده‌ی مورد نظرشان می‌شوند. استیبل کوین بدون پشتوانه نیز با استفاده از قراردادهای هوشمند روی بلاک چین، قیمت را براساس تغییر در میزان سکه‌های در گردش کنترل می‌کند. این روش توسط الگوریتم‌های خودکار انجام می‌شود و به همین دلیل به آن‌ها «استیبل کوین الگوریتمی» (Algorithmic Stablecoin) هم گفته می‌شود.

الگوریتمی که در این استیبل کوین‌ها استفاده می‌شود، در مواقعی که تقاضای زیادی برای خرید وجود داشته باشد، با تولید کوین‌های جدید، میزان عرضه را افزایش می‌دهد تا قیمت بالا نرود و برعکس، در زمان عرضه‌ی زیاد، با سوزاندن مقداری از کوین‌ها، مجموع سکه‌های در گردش را کاهش می‌دهد و باعث تنظیم قیمت استیبل کوین می‌شود.

مزیت استیبل کوین الگوریتمی عدم نیاز به پشتوانه‌ و عدم وابستگی به دیگر ارزهای دیجیتال است. این استیبل کوین‌ها به‌طور کامل غیرمتمرکز هستند و در زمانی که ارزهای فیات و یا کریپتوکارنسی‌ها دچار بحران شوند، می‌توانند بدون تأثیرگرفتن، به کار خود ادامه دهند.
استیبل کوین‌های الگوریتمی هنوز مقبولیت زیادی پیدا نکرده‌اند و با همه‌ی مزیت‌هایی که دارند، همچنان پدیده‌ای تازه و پرریسک به شمار می‌آیند. اگر کوچک‌ترین مشکلی در کد برنامه‌ی آن‌ها ایجاد شود، ممکن است تمام شبکه از بین رفته و قیمت کوین‌ها به صفر برسد و از آنجایی که هیچ پشتوانه‌ای وجود ندارد، ضررهای جبران‌ناپذیری به کاربرها وارد می‌شود. از معروف‌ترین استیبل کوین‌های الگوریتمی می‌توان به Ampleforth» (AMPL) ،«DefiDollar» (USDC)» و Empty Set Dollar» (ESD)» اشاره کرد.

مزایا و معایب استیبل کوین

مزایا

• ثابت بودن قیمت استیبل کوین‌های رایج و داشتن پشتوانه‌ی دلاری باعث می‌شود کاربرها به‌راحتی به آن‌ها اعتماد و از آن‌ها استفاده کنند.
• خیلی از صرافی‌ها، تنها از واحدهای پولی خاصی پشتیبانی می‌کنند و در بیشتر مواقع، امکان معامله‌ی ارزهای دیجیتال با پول فیات وجود ندارد. با کمک استیبل کوین‌ها می‌توان پول خود را در قالب ارز دیجیتال بین تمام صرافی‌ها جابه‌جا یا در انواع معاملات شرکت کرد.
• با کمک استیبل کوین‌ها می‌توان تا حد زیادی از نوسانات بازار در امان ماند و همچنین محاسبات در انجام معاملات ساده‌تر می‌شود.

معایب

• اطمینان از ذخیره‌ی پشتوانه‌ی استیبل کوین (مخصوصاً نوع اول) کار ساده‌ای نیست. برای مثال در مورد تتر سال‌ها این نقد وجود داشت که این کمپانی پشتوانه‌ی کافی به اندازه‌های سکه‌های در گردش ندارد. (البته اخیراً شفاف‌سازی‌هایی در این زمینه صورت گرفت که باعث کاهش نگرانی‌ها شد.)
• قیمت استیبل کوین‌ها در معنای واقعی کلمه ثابت نیست و درصد خیلی کمی نوسان دارد.

 

کاربردهای استیبل کوین‌ها

اگرچه استیبل کوین‌ها هم از نظر فناوری و عملکرد و هم از نظر حجم بازار، هنوز فرصت زیادی برای پیشرفت دارند، اما در حال حاضر نیز امکان استفاده از آنها در دنیای واقعی وجود دارد.

• بهبود عملکرد صرافی‌های ارز دیجیتال
  در حال حاضر به دلیل سخت‌گیری‌ها در حوزه قانون‌گذاری، تعداد محدودی از صرافی‌های ارز دیجیتال از ارزهای فیات پشتیبانی می‌کنند. استفاده از ارز دیجیتال باثبات به صرافی‌ها کمک می‌کند که این مشکل را حل کنند و امکان استفاده از جفت ارزهای کریپتو- فیات را در اختیار کاربران قرار دهند که کار را برای تریدر‌ها و سرمایه‌گذاران تازه‌کار، به‌مراتب آسان‌تر خواهد کرد.

• استفاده روزمره
  می‌توان از استیبل کوین ها مانند ارزهای فیات رایج در دادوستدهای روزمره استفاده کرد. با این تفاوت که استیبل کوین ها از مزیت‌های ارزهای دیجیتال نیز بهره‌مند هستند. ممکن است در آینده نزدیک بتوانیم برای پرداخت هزینه شام در رستوران، از تلفن همراه خود استفاده کرده و ارز دیجیتال پرداخت کنیم، دقیقاً مانند آنچه که طرفداران ارزهای دیجیتال در رویای خود می‌بینند.

• محافظت از سرمایه در برابر سقوط ارزش ارز ملی
  در صورت افت شدید ارزش پول ملی در یک کشور، شهروندان می‌توانند با تبدیل ارز ملی به یک ارز دیجیتال، از ارزش دارایی خود محافظت کنند. اما با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال نوسانات بالایی دارند، بهترین گزینه برای حفظ ثبات، خرید استیبل کوین‌هاست.

• پرداخت‌ها و حواله‌های بین‌المللی
  از استیبل کوین‌ها می‌توان به‌راحتی برای پرداخت‌ها و حواله‌های برون‌مرزی استفاده کرد؛ بی‌آنکه نیاز باشد ارزهای دیجیتال را مرتباً به یکدیگر تبدیل کرده و بخش قابل‌توجی از مبلغ را به‌عنوان کارمزد صرف کنیم. این ایده، می‌تواند بسیاری از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها را در خریدوفروش‌های بین‌المللی یاری کند. همچنین میلیون‌ها نفر از کارگران مهاجر و خانواده‌هایشان در سراسر جهان می‌توانند در کمترین زمان و با کمترین هزینه، پول‌های خود را انتقال دهند.

• آسان‌سازی پرداخت‌های همتا به همتا و قراردادهای هوشمند
  دنیای آینده، پر از قراردادهای هوشمندی است که خدمات سنتی امروز مانند بانک‌داری، بیمه، وام‌دهی، اجاره و پرداخت حقوق را به‌صورت اتوماتیک و بدون نیاز به تأیید نهاد ثالث انجام می‌دهند. در چنین شرایطی، استیبل‌کوین‌ها به‌دلیل ثبات ارزششان، نقش مهمی را در پرداخت‌های همتابه‌همتا و هوشمند ایفا خواهند کرد.

جمع بندی کلی:

در این مقاله تلاش کردیم مرور کوتاه و در عین حال جامعی به استیبل کوین‌ها و انواع آنها داشته باشیم. همان طور که در این مقاله مطالعه کردید، استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که برخی از ویژگی‌های ذاتی ارزهای دیجیتال را به‌همراه ندارند.

استیبل کوین‌ها از نوسان قیمت رنج نمی‌برند و ماهیت نیمه‌‌متمرکز آنها باعث می‌شود که تا حدی از ذات حقیقی ارزهای دیجیتال دور شوند؛ اما نمی‌توان مزایای وجود آنها را در دنیای ارزهای دیجیتال انکار کرد. این ارزهای باثبات باعث شده‌اند بخشی از امنیت و اطمینان خاطری که در دنیای ارزهای فیات (به‌واسطه ثبات قیمتشان) وجود داشت، به دنیای ارزهای دیجیتال هم وارد شود.

در بین همه انواع استیبل کوین‌ها، استیبل کوین‌های الگوریتمی تنها نوع غیرمتمرکز هستند که بدون نیاز به هیچ پشتوانه‌ای و تنها با تکیه بر الگوریتم‌های خاص خود کار می‌کنند. با این حال که محبوبیت این استیبل کوین‌ها هنوز به‌اندازه انواع متمرکزی مانند تتر نیست، اما با گذر زمان و افزایش محبوبیت آنها در بین افراد جامعه، می‌توان مشکل متمرکزبودن را هم حل کرد و از استیبل کوین‌هایی استفاده کرد که در عین حفظ ثبات قیمت، اصل تمرکززدایی را هم رعایت می‌کنند.